İÇİNDEKİLER

1. SUNUŞ
2. ÇALIŞTAYIN AMACI
3. ÇALIŞTAY YÖNTEMİ
4. ÇALIŞTAY DEĞERLENDİRMESİ
5. FREN PROBLEMLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
6. HIZ REGÜLATÖRÜ PROBLEMLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1.SUNUŞ:

Asansör 14.06.2017 tarih ve 30096 sayılı resmi gazete de yayınlanan  “ASANSÖRLERİN TASARIMINA İLİŞKİN USUL VE ESASLARA DAİR TEBLİĞ’in” amaç kısmına baktığımızda 29/6/2016 tarihli ve 29757 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Asansör Yönetmeliği (2014/33/AB) kapsamında piyasaya arzı amaçlanan asansörlerin tasarım sürecine ilişkin usul ve esasları belirlemektir denmektedir. Buna göre projelerde avan ve/veya asansör uygulama projelerini hazırlayacak olan yetkili mühendisler, Yönetmelikte yer alan temel sağlık ve güvenlik gerekleri ile bu gerekleri destekleyen ilgili uyumlaştırılmış standart gerekliliklerini ve diğer ulusal mevzuat gerekliliklerini esas alır.

Buna göre 29.06.2016 tarihli 29757 sayılı resmi gazetede yayınlanan ASANSÖR YÖNETMELİĞİ’ ne (2014/33/AB) baktığımızda Asansör monte edenin yükümlülükleri içerisinde; Asansör monte eden asansörün piyasaya arzında, Ek-1’de yer alan temel sağlık ve güvenlik gereklerine uygun şekilde tasarlanmasını, imal edilmesini, monte edilmesini ve test edilmesini sağlar. Asansör monte eden asansörün teknik dosyasını, AB uygunluk beyanını ve uygulanabildiği yerlerde onaylı kararı veya onaylı kararları asansörün piyasaya arzından itibaren on yıl süreyle muhafaza eder.

Asansör monte eden asansörün risk taşıması durumunda, kullanıcıların sağlık ve güvenliğini korumak amacıyla ortaya çıkan riski araştırır, uygun görüldüğünde asansör ile ilgili uygunsuzluk ve yapılan şikâyetlerin kayıtlarını tutar denilmektedir.

Uygunsuzluklar içerisinden Bakanlık, aşağıda yer alan uygunsuzlukların tespit edilmesi durumunda iktisadi işletmeciden söz konusu uygunsuzlukların giderilmesini talep eder:

“CE” işaretinin, “CE” İşareti Yönetmeliğine uygun olmayacak bir şekilde asansöre veya asansör güvenlik aksamına iliştirilmiş olması,

“CE” işaretinin, asansöre veya asansör güvenlik aksamına iliştirilmemiş olması,

Buradan güvenlik aksamları Yönetmelik Ek 3 de

ASANSÖR GÜVENLİK AKSAMLARININ LİSTESİ

1. Durak kapılarını kilitleme tertibatları.
2. Ek-1’in 3.2. maddesinde bahsi geçen düşmeleri önleyen yani kabinin düşmesini veya kontrolsüz hareket etmesini engelleyen tertibatlar.
3. Aşırı hız sınırlayıcı tertibatlar.
4. Tamponlar
5. a) Enerji depolayan tamponlar:

1) Doğrusal olmayan,

2) Dönüş hareketi sönümlemeli.

1. b) Enerji harcayan tamponlar.
2. Düşmeleri önleyen cihaz olarak kullanıldığı durumlarda, hidrolik güç devrelerinin kaldırıcılarına bağlanan güvenlik tertibatları.
3. Elektronik aksamları içeren güvenlik şalterleri şeklindeki elektrikli güvenlik tertibatları.

olarak belirtilmiştir. Detaylarını işleyeceğimiz Çalıştay da  2 ve 3 maddeleri irdeleyerek çalıştık.

Piyasada fren dediğimiz ticari ismiyle ama yönetmelikteki kabin güvenlik tertibatı olarak tanımladığımız bu tertibat, duruşu sağlarken bir taraftan da konforlu duruş sağlayarak kabin içerisindeki seyahat edenlerin de yaşamını ve asansörü riske atmaması gerekiyor. Belki de asansörün montajıyla birlikte, kullanım ömrü boyunca devreye girmeyecek bir ekipman;  her şey doğru yönetilirse ve varlığından bile haberdar olmanıza imkan yok ama olması gerekiyor mu olması kaçınılmaz bir gerçek ihtiyaç duymamak adına yapmamız gerekenleri sonuç raporuna yansıtmaya çalıştık.

2.ÇALIŞTAYIN AMACI :

            Asansörde can güvenliği açısından en önemli iki aksam Frenin ve Hız Regülatörünün asansör direktifinde belirtilen özelliklerde imalatı, kullanımı, test ve deney metotları hakkında bilgi paylaşımı yapılacaktır.

            Ürünlerin kalitesinin artırılması, piyasaya daha iyi ürünler sunulması amaçlanan bu çalıştaydan çıkan sonuçlar, ilgili kurum, kuruluş ve sektör ile paylaşmak amacıyla düzenlenmiştir.

3. ÇALIŞTAY YÖNTEMİ :

Çalıştay da Çınar, Sedir, Gürgen ve Göknar isimli  dört ayrı masa kurulmuştur. her masa tüm konuları sıra ile görüşmüşlerdir.  Çalıştay sonrası sonuç raporu hazırlanarak sektör ile paylaşılacaktır.

Fren ve Hız Regülatörü ayrı ayrı 3 farklı yönden değerlendirilmiştir.

* İyi olduğumuz yönler

  * Zayıf olduğumuz yönler

   * Yanlış yaptıklarımız

Çalışma yöntemleri belirlendikten sonra aşağıdaki şekilde üretici firma temsilcilerinin,  montaj ve bakım yapan firma temsilcilerinin, onaylanmış kuruluş temsilcilerinin, TC Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı temsilcilerinin, TSE temsilcilerinin masalara eşit olarak dağıtıldığı 50 kişiden oluşan çalıştay masalarında konular detaylı bir şekilde görüşülmüştür. 

4. ÇALIŞTAY DEĞERLENDİRİLMESİ :

Çalıştay grubunun bu 4 masada konuyla ilgili yaptığı tüm görüşmeler, sorular ve çözüm önerileri değerlendirilmiş ve çalıştay çalışma grubu tarafından ekte özet olarak çıkarılmıştır.

5. FREN PROBLEMLERi VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

a- TC SANAYİ VE TEKNOLOJİ  BAKANLIĞINDAN BEKLENENLER :

   a1. PGD Kapsamında yapılan denetimlere Bakanlık en fazla kullanılan ürünü tespit ederek testlere o ürünlerden başlamalı. Pazar payı çok olan ürünlerdeki numune sayısını arttırmalıdır.

   a2. Güvenlik aksamları için üretim yeterlilik şartları oluşturulmalı ve denetim mekanizması belirlenmeli. ASTEK alt komite oluşturularak bu konuda çalışma yapılabilir.

a3.  Ray üreticilerinin standarda uygun ray üretmesi gerekiyor. Ray kalınlıkları düşük ya da fazla olursa, frenlemede ivme belirtilen kriterleri aşıyor. Piyasadaki raylar da Bakanlık tarafından denetime tabii tutulmalıdır.

a4. Asansör parçalarının garanti süresinin 2 yıl olması ve bu ürünlerin depoda ve montaj esnasında beklemeleri ürünler çalışmadan garanti süresinin azalmasına/bitmesine sebep oluyor. Asansör parçalarının garantilerinin asansör tescil tarihi göz önüne alınarak garanti süresinin tescil tarihi itibari ile başlatılması için TC Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Mevzuatta tanımlama yapması uygun olacaktır. Beyaz eşyada olduğu gibi garanti servisin ürünü montajı ve kullanıma açılmasıyla başlamalıdır.

a5. Regülatör UCM bobinlerinin iptal edilmesinin önüne geçilmesi için Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüklerinin habersiz saha denetimlerinin arttırılması uygun olacaktır.

b- FREN BLOĞU ÜRETİCİLERİNDEN BEKLENENLER :

b1. Üreticiler Kullanma kılavuzlarını daha detaylı hazırlamalı. Resimli anlatım tercih etmeliler. Ayrıca kullanma kılavuzları detaylandırılarak dikkat edilmesi gerekenler daha belirgin hale getirilmelidir. Fren testleri kaydedilmelidir.

b2. Üreticileri kullanma kılavuzlarında bakım tarifi yapmalı ve bakım periyodu belirtilmeli.            Kullanma kılavuzunda gerekli detaylar tanımlanmalıdır.

b3. Fren bloğunda senkronizasyon problemleri yaşanmaktadır. Kullanılan kutu profil veya borunun et kalınlıkları ray arası mesafeye göre hesaplanmalıdır. (Borunun burulma mukavemeti kutu profile göre daha yüksektir.) Senkranizasyon parçalarında ve aktarma bağlantılarında boşluk olmamalıdır. Hareket aktarma mekanizmaları tasarımı uygun olmalıdır. Üreticiler kullanma kılavuzuna gerekli detayları tanımlanmalıdır.

b4. Fren bloklarında kullanılan merkezleme yaylarının uygun olmaması. Frenlerde kullanılan merkezleme yayları asansörün normal çalışmasında freni devreye sokacak kadar gevşek, regülatörün tetiklemesini ve frenlemede senkronizasyonu bozacak kadar sert olmamalıdır. Bu sebeple üreticiler yay hesaplamalarını doğru yapmalıdır.

b5. Yukarı yönde frenleme testinin motorla yapılması. Üreticiler Ürün kullanma kılavuzlarında yukarı yön fren testlerine ilişkin metot tarif edilmelidir.

c- ONAYLANMIŞ KURULUŞLARDAN BEKLENENLER :

c1. Onaylanmış kuruluşlar,  Kullanma kılavuzlarının yeterli teknik detaya sahip olmasını daha dikkatli incelemeli. 

c2. Fren bloğunda senkronizasyon problemleri yaşanmaktadır. Kullanılan kutu profil veya borunun et kalınlıkları ray arası mesafeye göre hesaplanmalıdır. (Borunun burulma mukavemeti kutu profile göre daha yüksektir.) Senkranizasyon parçalarında ve aktarma bağlantılarında boşluk olmamalıdır. Hareket aktarma mekanizmaları tasarımı uygun olmalıdır. Üreticiler kullanma kılavuzuna gerekli detayları tanımlanmalıdır. Onaylanmış kuruluşlar tarafından kontrolleri yapılmalıdır.

c3. Frenlerde kullanılan merkezleme yayları asansörün normal çalışmasında freni devreye sokacak kadar gevşek, regülatörün çalışmasını ve frenlemede senkronizasyonu bozacak kadar sert olmamalı.      Yay hesaplamaları doğru yapılması denetlenmelidir.

d- MONTAJ VE BAKIM FİRMALARINDAN BEKLENENLER:

d1. Montaj firmaları kabin temin ederken, kabin imalatçılarından uygunluk beyanlı istemeli. Kuyuya göre dişlisiz sistemlerde tek yönlü fren kullanmalıdır.

d2. Frene geçmiş asansörün frenden çıkması için kullanılan raya göre uygun fren bloğu seçilmeli. Rayın işlenmiş ya da soğuk çekme olması kullanılacak fren bloğunu değiştirir.

d3. Güvenlik aksamlarının bakımlarının düzenli yapılması gerekmektedir. Kullanma kılavuzlarındaki bakım tarifine ve periyoduna göre bakımları yapılmalı. Frenlemeler kayıt altına alınmalı.

d4. Çekme kuvveti sebebiyle birbirine uygun Fren ve Regülatör kullanılması gerekmektedir. Montaj firmaları fren çekme kuvveti ile regülatör çekme kuvvetini kontrol etmelidir.  

d5. Kabin montajında fren parçalarının montajından sonra bakımlarda da senkronize çalışmayı kontrol etmelidirler

e- KABİN İMALATÇILARINDAN BEKLENENLER :

e1. Kabin imalatçıları P+Q değerine uygun fren seçimi yapmalı. Fiyat odaklı malzeme alımını önlemek için, kabin üreticilerinden de uygunluk beyanı istenilebilir.

e2. Fren bloğunda senkronizasyon problemleri yaşanmaktadır. Kullanılan kutu profil veya borunun et kalınlıkları ray arası mesafeye göre hesaplanmalıdır. (Borunun burulma mukavemeti kutu profile göre daha yüksektir.) Senkranizasyon parçalarında ve aktarma bağlantılarında boşluk olmamalıdır. Hareket aktarma mekanizmaları tasarımı uygun olmalıdır. Kabin üreticileri buna göre fren bloğu tercih etmelidir.

e3. Frene geçmiş asansörün frenden çıkması için fren bloğu kullanılan raya uygun seçilmeli. Fren bloğu ve ray arasındaki uyumsuzluk sebebiyle, makaranın rayın içine çok girmektedir. Kabin üreticileri buna göre fren bloğu tercih etmelidir.

 f- TEDARİKÇİLERDEN  BEKLENENLER :

f1. Malzeme tedarikçisi ve alıcı  (projeyi isteyen) arasındaki iletişim eksiklikleri olmaktadır.             Tasarım yapan kişiler satın almaya teknik detayları doğru ve eksiksiz belirtmelidir.            Kullanılan malzemelerin asansöre ve birbirlerine uygun seçilmesi gerekmektedir.

6. REGÜLATÖR PROBLEMLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

g- REGÜLATÖR ÜRETİCİLERİNDEN BEKLENENLER:

g1. Asansörlerde regülatör halat hesaplarının yapılmaması sorun oluşturmaktadır. Halat hesaplarının yapılmasının sağlanması ve hesapların içerisine katılmasının sağlanması gerekmektedir.  Asansör seyir mesafesine göre halat çapı ve özellikleri imalatçı tarafından belirtilmelidir. Üreticiler tarafından detaylar kullanma kılavuzunda belirtilmelidir.

g2. Regülatör gergi yayının halatı gerememesi.       Regülatör gergi yayı kuvvetinin ölçülmesi kuvvetin azalması durumunda sistemin devre dışı kalması ve bununla ilgili bir yöntem geliştirilmesi gerekmektedir. İmalatçı firmalar detayları kullanma kılavuzunda belirtmelidir.

g4.  Regülatör kasnak kanallarının uygun olmaması ve tasarımın farklı halatlar için düşünülmemesi sebebiyle frenleme esnasında uygun kuvvet üretemiyor. Üretici Firmalar kasnak kanalı tasarımında kullanılacak halat çaplarına uygun tasarımlar yapmalı. Kanal tasarımı çok önemli frenleme anında halat ile kasnak arası sürtünme doğru hesaplanmalıdır.  

g5. Regülatör üst kasnağının frenleme esnasında kırılması ve gergi kasnağında kullanılan plastiğin zayıf olması. Malzeme alımında tedarikçiler ile mukavemet talebi açıkça görüşülmeli. Hesaplamalara belirli güvenlik katsayıları eklenmelidir.          İmalatçı Firmalar çoğu döküm gövdeyi dışarıdan temin etmekte, bu nedenle kalite konusunda güvenecekleri yer ile çalışmalılar. Ayrıca kilitleme esnasındaki kuvvetlere bir güvenlik katsayısı eklemeliler. Regülatör parçalarının fren esnasında zarar görmesini önlemek için Üretici Firmalar yeterli dayanıma sahip malzemeden üretim yapmalıdır.

g6. Regülatörlerin raya bağlanması durumunda, zayıf bağlantı sebebi ile pozisyon değiştirmesi.            Üretici firmaların hesaplarıyla oluşturduğu ray bağlantısı kullanma klavuzunda resimli bir şekilde detaylar yazarak açıklanmalı. Uygun bağlantı ekipmanları ürün paketinin içinde mevcut olmalıdır.       Periyodik kontrol listelerinde ray tipi regülatör montaj kontrolü üretici kılavuzlarına göre yapılmış diye soru eklenmelidir.

g7.      Regülatör ana kilitleme yönünü Üretici Firmalar regülatör üstünde belirtmelidir.

g8.  UCM bobinlerinin arızalanmaması için   UCM bobinlerinde kullanılan malzemelerin daha kaliteli seçilmesi,  gerekli tasarımın ve hesaplamaların yapılarak üretilmesi gerekmektedir. Üretilen Bobinler ile ilgili güç dayanım kriterleri oluşturulmalıdır.

g9. UCM bobin pimlerinin takılı kalmaması için regülatör iç kısmına ilave bir çember takılarak esneme mesafeleri arttırılabilir. Bazı firmalar regülatörün iç kısmına bir çember ilavesi ile 4-5 cm esneme mesafesi sağlıyorlar. Bu sıkıntıyı yaşayan firmalar, diğerleri gibi tasarımda değişikliğe gidebilir.

j- ONAYLANMIŞ KURULUŞLARDAN BEKLENENLER :

j1.Asansörlerde regülatör halat hesaplarının yapılmaması sorun oluşturmaktadır. Halat hesaplarının yapılmasının sağlanması gerekmektedir.  Asansör seyir mesafesine göre halat çapı ve özellikleri imalatçı tarafından belirtilmelidir. Üreticiler tarafından detaylar kullanma kılavuzunda belirtilmelidir. Onaylanmış kuruluşlar tarafından kontrolleri yapılmalıdır.

j2.  Regülatör gergi yayının halatı gerememesi. Regülatör gergi yayı kuvvetinin ölçülmesi kuvvetin azalması durumunda sistemin devre dışı kalması ve bununla ilgili bir yöntem geliştirilmesi gerekmektedir. İmalatçı firmalar detayları kullanma kılavuzunda belirtmelidir. Onaylanmış kuruluşlar tarafından kontrolleri yapılmalıdır.

J3.  Regülatör kasnak kanallarının uygun olmaması ve tasarımın farklı halatlar için düşünülmemesi sebebiyle frenleme esnasında uygun kuvvet üretemiyor. Üretici Firmalar kasnak kanalı tasarımında kullanılacak halat çaplarına uygun tasarımlar yapmalı. Kanal tasarımı çok önemli frenleme anında halat ile kasnak arası sürtünme doğru hesaplanmalıdır.   Onaylanmış kuruluşlar tarafından kontrolleri yapılmalıdır.

J4. Regülatörlerin raya bağlanması durumunda, zayıf bağlantı sebebi ile pozisyon değiştirmesi.            Üretici firmaların hesaplarıyla oluşturduğu ray bağlantısı kullanma kılavuzunda resimli bir şekilde detaylar yazarak açıklanmalı. Uygun bağlantı ekipmanları ürün paketinin içinde mevcut olmalıdır.       Periyodik kontrol listelerinde ray tipi regülatör montaj kontrolü üretici kılavuzlarına göre yapılmış diye soru eklenmelidir. Üretici kullanma kılavuzları Onaylanmış kuruluşlar tarafından kontrol edilmeli.

k- MONTAJ VE BAKIM FİRMALARINDAN BEKLENENLER:

k1. Regülatör gergi yayının halatı yeterince gerdiği Montaj ve servis firmaları tarafından her bakımda kontrol edilmelidir.  

k2. Regülatör ana kilitleme yönünü montaj firmaları montaj esnasında doğru monte etmelidir.

K3. Periyodik bakımlarda ve her devreye girme sonrasında regülatörün gaga, bobin ve hareketli (mafsal vb) aksamlarının kontrollerini yapmalıdırlar.

l- PANO ÜRETEN FİRMALARDAN BEKLENENLER:

l1. Kumanda panoları üzerinde UCM on/off opsiyonunun kullanılması nedeniyle bu pozisyon ve buna benzer bazı özellikler bakımcılar tarafından müdahalesinin engellenebilir olması gerekmektedir. UCM testi yaparken simülasyon olması uygun olacaktır. Bu bölüm için özel UCM devre dışı şifre istenilebilir ve bu şifre Pano Üreticisi Firmalar tarafından sadece montaj yetkililerine verilmelidir.

ÇALIŞTAY KATILIMCI LİSTESİ: